همین اواخر بود که مارک مورل، موسس کمپانی Get Maine Lobster یک هدست واقعیت مجازی آکیلس خرید. این گجتی سرگرمی‌محور است، اما او خیلی تند به فکر کسب‌وکار افتاد. خودش می‌گوید: «نمی‌توانم برای زمانی که هرکسی یک هدست داشته باشد صبر کنم. ای کاش بتوانم یک آگهی روی یکی از این گجت‌ها داشته باشم».
کسب‌وکار او در حوزه دلیوری لابستر فعالیت می‌کند و بسته‌هایی با میانگین ارزش ۱۹۰ دلار را به خانه‌های سراسر آمریکا می‌فرستد. در دنیا واقعیت مجازی رویایی‌اش، او مشتریان را از طریق هدست به روی کشتی‌ها می‌برد تا شاهد روند صید لابستر باشند، یا به آن‌ها درس آشپزی می‌دهد – همه این‌ها درحالی که به شکلی ظریف، آن‌ها را به ثبت سفارش ترغیب می‌کند. از زمانی که کسب‌وکار او در سال ۲۰۰۹ میلادی شروع به کار کرد، اصلی‌ترین هدفش یافتن مشتریان جدید از طریق آگهیات فیسبوکی بوده هست. و او می‌داند که شرکت آکیلس هم متعلق به فیسبوک هست. «اینطور بودم که “واو، مراقب باشید!”»
به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های آگهی آنلاین در جهانی کنونی، فیسبوک با لایه‌های پنهان دنیا دیجیتال، درست مثل شکارچی لابستری که توپوگرافی سطح دریا را می‌شناسد، آشنایی دارد. اما مارک زاکربرگ شخصا تمام قوانین را در حوزه‌هایی که کمپانی‌اش به آن‌ها سرک می‌کشد تعیین نمی‌کند. سودده‌ترین زمین‌های شکار در اختیار اپل هستند، سازنده آیفون و کمپانیی که کاربرانش طی سال گذشته میلادی به صورت میانگین، ۵ مطابق بیشتر از کاربران اندروید، رقیب متعلق به گوگل سیستم عاملش، برای خرید محصولات آنلاین هزینه کرده‌اند.
اپل گفته که طی فصل بهار آتی، iOS را به گونه‌ای به‌روزرسانی خواهد کرد که شامل محدودیت‌هایی سختگیرانه‌تر برای پلتفرم‌های آگهیاتی از نظر دسترسی به داده کاربران خواهد بود. برای مثال اپلیکیشن‌ها برای پایش فعالیت‌های کاربران در اپلیکیشن‌ها و وب‌وب سایت‌های متعلق به کمپانی‌های دیگر، باید از کاربر اجازه بگیرند. به این ترتیب کمپانی‌هایی که به پایش فعالیت‌های کاربران آیفون می‌پردازند تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. سردمدار آن‌ها نیز فیسبوک است که چیزهای بیشتری برای از دست دادن دارد.
اپل می‌گوید این کار در راستای تعهد همیشگی‌اش به حفاظت از حریم شخصی کاربران صورت خواهد گرفت. فیسبوک هم می‌گوید که به وکالت از میلیون‌ها کسب‌وکار کوچک و متوسطی که به الگوریتم‌هایش شکار داده‌اش برای دستیابی به مشتریان بیشتر اتکا می‌کنند، در مطابق این حرکت مقاومت خواهد کرد. در ظاهر همه‌چیز مانند یک جدال معمولی بر سر حریم شخصی در مطابق دسترسی به نظر می‌رسد. اما فانتزی‌های آقای مورل برای هدست واقعیت مجازی آکیلس نشان می‌دهد که چرا مسئله فراتر از این حرف‌ها هست.
غول‌های فناوری معمولا به گونه‌ای کارهای خود را پیش می‌برند که بلندنظر و بشردوست به نظر برسند و در واقع به نیازهای خود رسیدگی می‌کنند. اما هر دو طرف نکات درستی را مطرح می‌کنند. مدیر اپل، تیم کوک، با حمله به فیسبوک به درستی می‌گوید که این کمپانی از دوقطبی‌سازی و اطلاعات دروغین برای نگه داشتنم کاربران پای مانیتور استفاده می‌کند و به این ترتیب قادر به دستیابی به داده‌های هرچه بیشتر هست.
مدیر فیسبوک، مارک زاکربرک، هم به درستی عقیده کوک مبنی بر اینکه آگهیات نیازی به شخصی‌سازی ندارد، زیرا برای چند دهه بدون شخصی‌سازی به حیات خود ادامه داده را زیر سوال می‌برد. سیستم سنتی آگهیات به نفع کمپانی‌های بزرگی بود که می‌توانستند انبوهی پول بی‌زبان را صرف آگهیات کنند. قابلیت کمپانی‌های کوچک‌تر برای رسیدن به مشتریان بالقوه از طریق آگهیات آنلاین ارزان، یکی از پدیده‌های معرکه عصر دیجیتال هست. برای مثال Get Maine Lobster را در نظر بگیرید که به ازای هر مشتری جدید‌ای که به دست می‌آورد ۴۵ دلار به فیسبوک می‌پردازد و دقیقا به همین خاطر رشدی انفجاری داشته.
حفاظت بیشتر از حریم شخصی به مدل آگهیات شخصی‌سازی شده آسیب می‌زند، اما آن را کاملا نابود نمی‌کند. برخی از کاربران اپل که آگهیات هدفمند را به آگهیات اتفاقی ترجیح خواهند داد، اجازه پایش داده را صادر خواهند کرد. در این بین گوگل که به اشتراک‌گذاری درآمد به دست آمده از طریق غول آگهیات آنلاین خود پرداخته، ممکن است پلتفرم اندروید را از نظر حریم شخصی سبک کند. در این صورت شاهد یک وب دوگانه خواهیم بود: در یک سو سیستم iOS متمرکز بر حریم شخصی را داریم و در طرف دیگر، اندرویدی که برای همه هست.
وب سایت‌های شبکه اجتماعی که با آگهیات پشتیبانی می‌شوند -از فیسبوک گرفته تا اسنپ‌چت و تیک‌تاک- هم شروع به پیشرفت فناوری‌های جدید مثل هوش مصنوعی خواهند کرد تا شخصی‌سازی آگهیات را با حریم شخصی بیشتر در هم بیامیزند. در نهایت حتی ممکن است این شبکه‌ها در ازای پایش داده، به مردم پول بدهند (هرچند که قوانین کنونی اپل چنین کاری را ممنوع کرده). Omdia، کمپانیی که در حوزه مشاوره مدیا فعالیت دارد می‌گوید به‌روزرسانی iOS باعث می‌شود درآمد حاصل از آگهیات داخل اپلیکیشن امسال تا یک پنجم کاهش خواهد داشت. اما در عین حال انتظار می‌رود که شرایط تا سال ۲۰۲۴ به حالت عادی بازگردد.
خودشیرینی فیسبوک درباره انگیزه‌های تاریک پشت تصمیم اپل برای به‌روزرسانی iOS، احتمالا اغراق‌آمیز باشد. با وجود اینکه سرویس‌ها به منبعی برای رشد تند درآمد اپل تبدیل شده‌اند، تلاش برای دستکاری بازار به نفع اپ استور و استفاده از آن برای به دست آوردن داده‌های آگهیاتی بهتر، باعث می‌شود کمپین حفاظت از حریم شخصی شرکت شدیدا تمسخر شود. هرچه نباشد این اصلی‌ترین وعده اپل به مشتریان جدید‌وارد هست. محتمل‌تر این است که بگوییم اپل دارد قوانین را به نفع حفاظت از حریم شخصی تغییر می‌دهد چون خیلی ساده می‌تواند. این شرکت کنترلی کامل بر سخت‌افزار و نرم‌افزار خود دارد. فیسبوک از چنین قدرتی بهره‌مند نیست. بنابراین اپل به آزادی لازم برای پافشاری روی قدرتش دسترسی دارد.
اما این در عین حال نشان‌دهنده نوعی پارانویا نیز است. فیسبوک هر روز جاه‌طلب‌تر از دیروز می‌شود و می‌خواهد رقابتی مستقیم با اپل داشته باشد. یکی از راهکارهای پیش روی فیسبوک می‌تواند این باید که شبکه اجتماعی خودش را با اپلکیشن اشتراک‌گذاری تصویر اینستاگرام و همینطور پیام‌رسان واتس‌اپ ترکیب کرده و یک «سوپر اپ» مشابه وی‌چت در چین بسازد که حوزه‌هایی نظیر شبکه اجتماعی، پیام‌رسانی، بازرگانی دیجیتال، گیمینگ و پرداخت را در بر می‌گیرد. به این ترتیب فیسبوک می‌تواند با دستی بازتر به سراغ آگهیات شخصی‌سازی شده برود، زیرا اپل نمی‌تواند پایش داده در خانواده اپلیکیشن‌های فیسبوک را کنترل کند.
حذف آگهیات از معادله
یک راه دیگر برای فیسبوک می‌تواند برداشتن گام در حوزه سخت‌افزار و به زیر کشیدن آیفون باشد. آقای زاکربرگ پیشتر بارها به صحبت راجع به «رویای کودکی» خود پرداخته که ساخت یک پلتفرم پردازشی تازه هست. با دنبال کردن سنتی که با مین‌فریم‌ها آغاز و بعد به کامپیوترهای شخصی، بعد پردازش مبتنی بر مرورگر و بعد تلفن‌های گوشی منجر شد، او امیدوار به ساخت «پردازش درگیرکننده» در جهانی واقعیت مجازی و واقعیت افزوده هست.آکیلس شروع راه است، مخصوصا برای گیمینگ. در آینده نیز عینک‌های واقعیت افزوده را خواهیم داشت. امسال فیسبوک می‌خواهد در همکاری با Luxottica که به تولید عینک‌های ری‌بن می‌پردازد، «عینک‌هایی هوشمند» ارائه کند. اگر این عینک‌ها به سرنوشت ناگوار گوگل گلس دچار نشوند، می‌توانند آغازگر رقابت در بازاری جدید باشند. در گزارش‌ها آمده که اپل هم روی عینک‌های هوشمند و هدست‌های واقعیت مجازی کار می‌کند. اصلا بعید نیست که سامسونگ، غول تولید کننده گوشی کره جنوبی، هم مشغول پیشرفت چنین محصولاتی باشد. و واقعیت مجازی تنها گام بزرگ بعدی نیست. اسپیکرها و اتومبیل‌های هوشمند می‌توانند نامزدهایی دیگر باشند.
هر اتفاقی در آینده بیفتد، حتی فیسبوک هم به خوبی می‌داند که حریم شخصی باید یکی از اجزای اصلی دنیا فناوری باقی بماند.
ثبت ديدگاه